Maritime Skills Forum: goed opgeleide zeevarenden waarborgen Europa's toekomst

Nautilus-hoofd Internationale Zaken Danny McGowan licht het internationale vakbondswerk over zeemansvaardigheden toe tijdens een recent evenement in Brussel

Op 21 januari 2025 vertegenwoordigde ik Nautilus International samen met mijn collega van de Nederlandse afdeling, assistent-algemeen secretaris Sascha Meijer, en Raadslid Henk Eijkenaar bij de lanceringsbijeenkomst van het European Maritime Skills Forum (MSF) in Brussel.

Het MSF is een gezamenlijk initiatief van de European Transport Workers' Federation (ETF) en de European Community Shipowners' Associations (ECSA), ondersteund door de Europese Commissie. Het brengt maritieme belanghebbenden uit heel Europa samen, waaronder beleidsmakers, industrie, vakbonden, onderzoekers en opleidingsinstituten. Dit forum is een voortzetting van het SkillSea-project, waaraan Nautilus ook deelnam, en biedt de vakbond een uitstekende kans om de dialoog en het beleid in het voordeel van zeevarenden te beïnvloeden.

Het forum richt zich op drie belangrijke werkstromen:

• Groene vaardighede
• Digitale transformatie

• Leiderschap, mentoring en veerkrachtvaardigheden (inclusief strategieën tegen pesten en intimidatie)

Introducties

Mevrouw Meijer nam deel als voorzitter van de ETF Maritime Transport Section (MTS) EU-commissie en sectorale sociale dialoogwoordvoerder. In haar openingsspeech benadrukte ze het belang van dit initiatief en stelde ze dat dit een kans is voor mensen uit heel Europa om van elkaar te leren en samen de maritieme vaardighedenagenda vorm te geven. Ze onderstreepte dat de twee partnerorganisaties de samenwerking graag voortzetten om goed opgeleide zeevarenden te garanderen en de Europese autonomie te vergroten in een onzekere wereld.

Namens de reders benadrukte ECSA-secretaris-generaal Sotiris Raptis in zijn verklaring het belang van het Draghi-rapport. Dit rapport stelt dat, als gevolg van veranderende technologieën, 250.000 zeevarenden in Europa zich zullen moeten omscholen. Dit is essentieel om het concurrentievermogen van de sector te behouden, maar kan alleen worden bereikt door te investeren in training en onderwijs.

Wat is er nodig?

Tijdens de MSF-lancering nam Nautilus deel aan verschillende paneldiscussies. Tijdens de plenaire sessie, met vertegenwoordigers van de Europese Commissie, ECSA, de academische wereld en nationale overheden, kreeg mevrouw Meijer de kans om vragen te beantwoorden over de aantrekkelijkheid van de sector. Ze stelde:

"Aantrekkelijkheid gaat niet alleen over reputatie en imago. Degenen die ervoor kiezen om zeevarende te worden en te blijven, hoeven niet overtuigd te worden door het imago van de sector, maar moeten goed behandeld worden."

Ze benadrukte dat goede carrièremogelijkheden en welzijn aan wal ook op zee genormaliseerd zouden moeten worden. Daarnaast is een goede werk-privébalans van cruciaal belang om talent aan te trekken en te behouden in de sector.

"Eerdere tekorten aan arbeidskrachten hebben ertoe geleid dat we personeel uit het buitenland haalden. Dat werd vervolgens een businessmodel voor normale operaties, wat invloed had op de lonen. De Europese zeevarenden die we nog hebben, moeten nu concurreren met zeevarenden wereldwijd tegen een lager loon. In andere sectoren leidt een tekort aan arbeidskrachten tot verbeteringen, maar in de maritieme sector grijpt men terug op de mondiale arbeidsmarkt. We moeten beter presteren om de maritieme sector aantrekkelijk te houden voor Europese burgers."

Automatisering

Ik nam deel aan een panel over de Digitale Transformatie, waarin ik belangrijke statistieken uit het Nautilus Federation’s Mapping Our Maritime Future-rapport presenteerde. Daarbij verwees ik naar de rapporten van de World Maritime University over vermoeidheid en benadrukte ik dat nieuwe digitale hulpmiddelen kunnen worden ingezet om de cultuur van lange werktijden te doorbreken, zodat de sector aantrekkelijker wordt voor Europese zeevarenden.

Dit bood een kans om de Just Transition te bespreken, waarbij technologie wordt gebruikt om monotone en tijdrovende taken te verminderen, zodat zeevarenden zich kunnen concentreren op cruciale aspecten van scheepsoperaties. De statistieken uit ons rapport tonen aan dat zeevarenden over het algemeen automatisering ondersteunen, zolang het geen vervanging van bemanningsleden betekent en daadwerkelijk helpt om het werk beter en efficiënter te maken.

Veranderende managementstijl

De heer Eijkenaar nam deel aan een panel over Leiderschap, Mentoring en Veerkrachtvaardigheden. Hij zei:

"Vroeger waren jonge mensen die aan boord gingen gewend om bevelen te krijgen. De jongere generaties zijn daar minder aan gewend, terwijl de huidige leidinggevenden zelf zijn grootgebracht in een cultuur waarin bevelen werden gegeven. Daardoor handelen sommigen op dezelfde manier tegenover nieuwe trainees. Ik heb veel stagiairs en cadetten gezien die nooit meer teruggingen naar zee, omdat ze niet op de juiste manier aan boord werden begeleid. Maar dit is niet de schuld van de senior officieren, want zij hebben nooit training gehad in hoe ze dit beter kunnen doen."

Als reactie hierop zei medepanellid Camille Debandt van de Antwerp Maritime Academy dat ze bemoedigende signalen ziet dat jongere officieren bereid zijn om de cyclus van "Ik moest hier doorheen, dus jij ook" te doorbreken ten gunste van een meer ondersteunende leiderschapsstijl op zee.